سفارش تبلیغ
صبا ویژن

http://medicalhistory.ParsiBlog.com
 
قالب وبلاگ

نگاهی به درمانگران محلی در تاریخ پزشکی

(طب عامیانه نزد مردم ایران)

در طب سنتى درمانگران حکیم، پیرزنان و پیرمردان باتجربه‏اى هستند که با شناختى که از خواص گیاهان و سایر داروهاى غیر گیاهى دارند، به درمان بیمارى‏هاى جسمى مى‏پردازند و این تجربه و شناخت را از پدران و مادران خود آموخته‏اند و در تمامى نقاط بررسى شده چنین افرادى وجود داشته‏اند.
طبیبان سنتى در اکثر موارد طبابت را یک شغل محسوب نمى‏کردند و بابت کار خود دستمزدى نمى‏گرفتند. سواى حکیم افراد دیگرى با تخصص‏هاى ویژه در طبابت نقش داشتند که اهم آن‏ها به شرح زیرند:

1. قلم ‏بند (شکسته ‏بند):
پیرمردان باتجربه‏اى هستند، که با کسب تجربه از پدران خود به این مهارت دست یافته‏اند و هنوز هم در نقاط روستایى و حتى شهرى، شکسته‏بندى اکثرا به همان شیوه سنتى انجام مى‏گیرد. شکسته ‏بند یا به اصطلاح قلم‏بند همانند حکیم هیچ‏گونه مزدى نمى‏گیرد و تخصص خود را شغل محسوب نمى‏کند. بیشتر قصاب هستند که به دلیل آشنایى به آناتومى حیوانى و تشابهات موجود با انسان اقدام به این عمل مى‏کنند.


2. ماما یا ماماچه:
زنى است که در زایمان به زنان کمک مى‏کند و بچه را مى‏گیرد. ماما هم معمولا براى کار خود مزدى درخواست نمى‏کند. اما زائو بعد از حمام زایمان برحسب بضاعت خود هدایایى مثل یک کله‏قند و یک بسته چاى یا یک قواره پارچه به او مى‏دهد.
آموخته‏هاى آنان تجربى است، که بیشتر از طریق مادر به فرزند دختر منتقل مى‏شود و شیوه کار آن‏ها هم سنتى است.


3. ملا (دعانویس):
افرادى هستند که براى ناراحتى‏هاى روحى و روانى، نازایى و چشم‏زخم دعا مى‏نویسند و هرکس با توجه به بضاعت مالى خود هنگام درمان پول یا قند و چاى به آن‏ها هدیه مى‏دهد.
پزشکی سنتی و عامیانه مردم ایران با نگاه مردم شناختی، ص: 48


4. دلاک:
که علاوه بر کشیدن دندان، کار ختنه و رگ‏زنى را نیز انجام مى‏داد.


5. غربتى (کولى)، حجامتگر:
حجامت و زالودرمانى توسط زنان کولى انجام مى‏شد که هنوز کم و بیش رواج دارد.
رمال، جام‏زن، جن‏گیر، آیینه‏بین، تول‏گیر، ادوم‏دار، صاحب اجاق نیز از گروه‏هایى هستند که در امر طبابت دخالت داشته‏اند. گونه ‏اى از قوم پزشکى نیز در نزد اقوام گوناگون مشاهده مى‏شود که در آن جادو معجزه شفا، و جادوگر همان درمانگر است. مردان و زنان مقدس از این نیروى جادویى برخوردارند. پرخان‏هاى ترکمن، باباها و ماماهاى جنوب ایران نمونه‏هایى از این درمانگران در ایرانند. پزشکى بومى موجود، در چشم‏انداز جادو، نظامى از آسیب‏ها را بر مبناى تقابل دو نیروى شر و نیک تدوین مى‏کند و به کمک جادوى سفید سعى مى‏ورزد تا جادوى سیاه را بى‏اثر ساخته و نیروى شر را از تن بیمار دور گرداند (ملک‏راه: 125).


منبع: جانب اللهی، محمد سعید، پزشکى سنتى و عامیانه مردم ایران با نگاه مردم شناختى، 1جلد، مؤسسه انتشارات امیر کبیر - تهران، چاپ: اول، 1390 ه.ش.

 


[ یکشنبه 94/11/25 ] [ 11:17 عصر ] [ جمال رضایی اوریمی ] [ نظرات () ]
.: Weblog Themes By Iran Skin :.

درباره وبلاگ

موضوعات وب
امکانات وب


بازدید امروز: 80
بازدید دیروز: 157
کل بازدیدها: 412819