این در حالی است که پیش از او، سال 1842جراحی به نام کراوفورد ویلیامسون لانگ (Crawford Williamson Long) از اتر در موارد متعددی استفاده کرده، اما یافته‌های خود را تا سال 1849 منتشر نکرده بود. در حقیقت استفاده‌های اولیه از این ماده، به یافته‌های بعدی و پیدایش رشته هوشبری و جراحی مدرن منجر شد و دکتر مورتون نخستین کسی بود که به گسترش اخبار درباره این روش نوین بیهوشی کمک کرد. گفتنی است دو سال قبل از معرفی اتر، نیتروس اکساید در دندانپزشکی به عنوان یک ماده بیهوش کننده به کار می‌رفت.
دوران تحصیل
دکتر مورتون سال 1819 در ایالت ماساچوست آمریکا به دنیا آمد. او قبل از تحصیل در دندانپزشکی، در بوستون به‌عنوان یک کارمند و فروشنده کار کرده بود و سال 1840 وارد دانشکده دندانپزشکی بالتیمور شد. مورتون سال 1843 با الیزابیت ویتمن، خواهرزاده نماینده کنگره آمریکا ازدواج کرد و از آنجایی که خانواده همسرش شرط کرده بودند که حتماً باید پزشکی بخواند، سال 1844 وارد دانشکده پزشکی هاروارد شد. این دندان‌پزشک آن زمان در سخنرانی‌های شیمی دکتر چارلز جکسون ( Charls T. Jacson) شرکت می‌کرد و آنجا بود که دکتر جکسون خواص بیهوش کننده اتر را به او آموخت و دکتر مورتون بدون اینکه فارغ‌التحصیل شود، دانشگاه هاروارد را ترک کرد.
نخستین استفاده از اتر
دکتر مورتون در تاریخ سی‌ام سپتامبر سال 1846 (8 مهر 1225 ه.ش.) دندان یک بیمار را با استعمال اتر بر روی او کشید. بعد از اینکه این خبر در روزنامه‌ها چاپ شد، دکتر هنری جاکوب بیگِلو (Henry Jacob Bigelow) که یک جراح اهل بوستون بود، برنامه جراحی زنده‌ای را با استفاده از اتر در آمفی‌تئاتر جراحی بیمارستان عمومی ماساچوست ترتیب داد که در آن دکتر جان کالینز وارن (John Collins Warren) با استعمال اتر بر روی مردی به نام ادوارد گیلبرت ابوت، توموری را از گردن او خارج کرد که خبر این جراحی به سرعت در دنیا پیچید. این جراحی در تاریخ پزشکی به نام گنبد اتر (Ether Dome) معروف شد و دلیل این نامگذاری این بود که وارن، آن را زیر گنبد سقف آمفی‌تئاتر بیمارستان انجام داده بود.
تصویری از اولین جراحی با استفاده از اتر، موسوم به گنبد اتر بر دیوار آمفی‌تئاتر جراحی بیمارستان ماساچوست
نخستین استفاده از اتر در دندانپزشکی در خارج از کشور آمریکا، در شهر لندن و توسط دندانپزشکی به نام دکتر جیمز رابینسون بود که در خانه یک پزشک آمریکایی به نام دکتر فرانسیس بوت که راجع به اظهارات دکتر مورتون و بیگِلو شنیده بود انجام شد. بعد از این جراحی، دکتر مورتون تلاش کرد ماده‌ای که ابوت استنشاق کرده بود را لتئون (Letheon) معرفی کند، اما هویت آن به‌سرعت فاش شد.
نسخه کپی دستگاه که دکتر مورتون اولین بار برای استنشاق اتر توسط بیمارانش از آن استفاده کرد
اکتشافی که ثبت نشد
یک ماه بعد، دکتر مورتون پتنتی به نام لتئون (که البته به نام اتر شناخته می‌شد.) ارائه داد، اما جامعه پزشکی به‌شدت نسبت به آن اعتراض کرد و این پتنت را به دلیل احتمال سوءمصرف، غیرانسانی و غیرعلمی خواند. دکتر مورتون به همکارانش اطمینان داد که از این موضوع جلوگیری می‌کند و برای دستیابی به گواهی ثبت اختراع اتر تلاش زیادی کرد، اما همواره درگیر رقابت سایر پزشکان، مخصوصاً استادش دکتر جکسون و دوست دندان‌پزشکش هوراس ولز بود که ادعا می‌کردند کاشف اتر هستند. او سال‌های 1849، 1851، 1853 برای کشف اثر بیهوش کننده اتر از کنگره آمریکا تقاضای 100 هزار دلار جایزه ملی کرد، اما با وجود ادعاهای دکتر ولز و جکسون، تلاش‌هایش بی‌نتیجه ماند و با گرفتن وکیل سعی کرد دولت را سو کند. دکتر مورتون در نهایت سال 1852 از دانشگاه پزشکی واشینگتن بالتیمور که بعدها به کالج پزشکان و جراحان تبدیل شد مدرک افتخاری گرفت.
او سال 1862 داوطلبانه به‌عنوان جراح، به خدمت در ارتش مشغول شد و اتر را در درمان بیش از دو هزار سرباز زخمی به کار برد. دکتر ویلیام مورتون سرانجام سال 1868 در نیویورک سیتی در اثر سکته مغزی درگذشت و پسرش، ویلیام جِی مورتون، متخصص مغز و اعصاب معروفی شد.
زندگی این دندان‌پزشک سال 1944 سوژه فیلمی به نام لحظه بزرگ شد که بر اساس کتابی به نام پیروزی بر درد (Triumph Over Pain)، نوشته رنه فلوپ میلر (René Fülöp-Miller) تاریخ‌نگار و نویسنده اتریشی ساخته شده بود.
* توضیح عکس اصلی: نخستین استفاده دکتر ویلیام مورتون از اتر
منبع: سایت دندانه
سایت دندانه یکی از منابع مطلوب برای آشنا شدن با تاریخ دندانپزشکی در ایران و جهان است که مطالعه و بازدید از آن را به علاقمندان توصیه میکنیم.
با تشکر: مدیریت وبلاگ دانستنیهای تاریخ پزشکی
