زندگینامه حاجى زین الدین على بن حسین انصارى‏

« حاجى زین الدین على بن حسین انصارى» در سال 729 ق در شیراز به دنیا آمد. پدرش حسین انصارى نیز از اطباى بنام بوده که از اصفهان به شیراز آمده و فرزندش على در این شهر متولد شده است.

از زندگانى اولیه حاجى زین العطار اطلاعى در دست نیست. مسلماً تحت نظر و توجه پدر دانشمندش تربیت یافته و از مکتب دانشمندان شیراز کسب علوم کرده است.
در متن تنها اثر باقیمانده و معروف وى« اختیارات بدیعى»، اطلاعات وسیع او در زبان عربى و همچنین از خود تألیف خاصه و مقدمه فاضلانه کتاب، تبحر وى در زبان فارسى معلوم و مستفاد مى‏گردد.
وى سرآمد اطباى فارسى در قرن هشتم هجرى بوده است. به همین جهت مورد توجه و احترام بزرگان عصر قرار گرفته است. در ابتدا، طبیب مخصوص امیر مبارز الدین محمد، سر سلسله دودمان مظفرى بود و بعد از وى مدت شانزده سال( 760- 776 ق) به عنوان طبیب مخصوص در دربار شاه شجاع مظفرى عهده‏دار خدمت بوده است.
حاجى زین العطار در مقدمه کتاب قطعه‏اى آورده که مسلماً اثر طبع خود وى و دلیل روشنى است که طبع شعرى هم داشته است.
تألیفات‏
تنها اثرى که از وى به جا مانده،« اختیارات بدیعى» است که شامل مفردات و مرکبات داروهاى سنتى است و به تصریح وى در مقدمه کتاب به همسر سوگلى امیر مبارز الدین شاهزاده بدیع الجمال اهدا کرده و به همین مناسبت آنرا اختیارات بدیعى نامیده است.
با این حال بنا به نوشته فرزندش حاج احمد، کتاب‏هاى مؤلف عبارت‏اند از:
1. تحفه السلاطین.
2. دستور المتأکلین.
3. مفتاح الخزاین که بعداً با تغییراتى تکامل یافته و اختیارات بدیعى نامیده شده است.
4. رساله‏اى درصفت مردان و زنان.
5. دستور الزراعة.
6. دستور السعداء.
و رساله‏هاى کوتاه دیگرى که فرزندش نام و شرح آن‏ها را بیان نکرده است.
وفات‏
وى بنا به نوشته فرزندش احمد، در سال 806 ق در مولد و موطن خویش درگذشته است.