معرفی کتاب فى تاریخ الطب فى الدولة الاسلامیة

(معرفی کتب تاریخ پزشکی)

« فى تاریخ الطب فى الدولة الاسلامیة» نگاشته ‏اى به قلم دکتر عامر نجار پیرامون تاریخ علم پزشکى در سرزمین‏هاى اسلامى است.
مؤلف در این اثر سعى نموده که هر آنچه را مربوط به طب پس از اسلام و در دولت‏هاى اسلامى است به رشته تحریر درآورد. وى عنوان دولت‏هاى اسلامى را برگزیده تا شامل همه پزشکانى که در دولت‏هاى اسلامى بوده ‏اند- چه عرب و چه غیرعرب- بشود.

ساختار:
کتاب در چهار مبحث و یک بخش الحاقى به رشته تحریر درآمده است. ملحق کتاب قدیمى‏ترین رساله علمى درباره جراحت است که به زبان هیروگلفى تحریر شده، و ترجمه آن رساله در آخر کتاب به عنوان ملحق آورده شده است.

گزارش محتوا:
کتاب نگاهى به تاریخ دانش پزشکى در دوران اسلامى دارد. این اثر برخلاف بسیارى از نگاشته‏ هاى دیگر که پیرامون این موضوع به رشته تحریر درآمده است پزشک خاص یا دوران خاصى را مد نظر ندارد، بلکه نظر مؤلف به تمامى دوران اسلامى است و دراین‏ باره اطلاعات ذى‏ قیمتى را به خواننده ارائه مى ‏دهد. آنچه مؤلف در مبحث سوم و پیرامون عصر ترجمه بیان مى‏کند در بسیارى از کتب یا مطرح نشده و یا به صورت پراکنده به نظر مى آید.

خلاصه مطالب مباحث کتاب عبارت است از:
مبحث اول به عنوان مدخل دانش طب به معرفى دانش طب، تاریخچه آن، طب نزد اقوام مختلف و... اشاره دارد که اطلاعات مفید و مختصرى را در اختیار خواننده قرار مى‏دهد.
مبحث دوم: به طب در دوره اسلامى اختصاص دارد. نقل روایاتى از پیامبراکرم( ص) در دانش طب، دانش طب در عصر امویان اهم مباحث مطرح شده در این بخش است.
مبحث سوم: در این بخش پیرامون نهضت ترجمه‏اى که در دوران عباسى شکل گرفت، مترجمان مشهور این دوره، آثار مهمى که در این عصر ترجمه شده مباحثى مطرح شده است.
مبحث چهارم: نویسنده در این مبحث با طرح دوران طلایى طب در دولت اسلامى از اطباى مشهور همانند رازى، ابن سینا، ابن نفیس و مانند آن، همچنین مکاتب طبى و اطباى هر مکتب و ابتکارات و نوآورى‏هاى آنها سخن رانده است.

وضعیت کتاب:
کتاب در سال 1994 م توسط انتشارات دارالمعارف قاهره چاپ و منتشر شده است.
پاورقى‏هاى نسبتاً مفصل این اثر گاه به تخریج مصادر و منابع، گاه به زندگى طبیبى که نام او در متن آمده و گاه توضیح عبارت یا مطلبى در متن کتاب مربوط است.
در انتهاى اثر فهرست محتویات و منابع ذکر شده است.

منابع مقاله: مقدمه و متن کتاب‏