تاریخ پرستاری در جهان

تاریخ پرستاری در اصل چگونگی روند توسعه مراقبتهای پزشکی و پرستاری‌ها از انسان‌ها در تمام سنین در خانواده یا دیگر نهادهای اجتماعی همچنین گروه‌های اجتماعی چه بیمار و چه سالم را توصیف می‌کند.

در ضمن تاریخ پرستاری به‌طور جدایی ناپذیری با توسعه دیگر رشته‌ها مثل پاتولوژی، پزشکی، علوم اجتماعی و آموزش و پرورش پیوند دارد. پرستاری از یک نیاز اولیه برای بیماران و افراد ضعیف جامعه و نه به عنوان یک شغل در جوامع گذشته خود را در طول قرن‌ها از انگیزه‌های اخلاقی و یک عمل خیر خواهانه یا یک دستیار ساده پزشک به یک شغل خدماتی مهم، تأثیر گذار، نقش آفرین و حرفه‌ای تبدیل کرده.

از نیمه قرن بیستم درون طیف‌های متفاوت پرستاران جهت‌گیری‌های متفاوت شغلی، که آن‌ها به واسطه هدف جمعی خود مثل کودکان یا سالخوردگان و بر اساس شاخه‌های پزشکی یا اجتماعی آن‌ها به‌طور مثال پرستاری روانی، از هم متمایز می‌شدند بوجود آمد. پیش از پایه‌ریزی پرستاری مدرن، راهبه‌ها و نیروهای نظامی بودند که خدمات پرستاری ارائه می‌دادند. ریشه‌های مذهبی و نظامی در پرستاری مدرن امروز در بسیاری از کشورها همچنان نمایان است، به عنوان مثال در انگلستان زن پرستار ارشد به عنوان خواهر شناخته می‌شوند. پرستاران نه تنها دستورهای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی را باید اجرا می‌کنند بلکه مسئول اعمال خود نیز هستند.

در حرکت فزاینده حرفه شدن و آکادمیک شدن حوزه‌های شغلی پرستاری در طول سده‌های 19 و 20 میلادی، بخصوص در اواخر سده 20 میلادی نیاز به توسعه شغلی و تغییر جایگاه اجتماعی و سیاسی افزایش و توسعه یافت ولی تاریخ پرستاری در درون تاریخ پزشکی و علوم پرستاری اروپا گم شد و دلیل این فقدان این بود که تاریخ پرستاری توسط افراد تازه‌کار، پرستاران علاقه‌مند به تاریخ یا محققان پرستاری نگاشته شده و می‌شود، در صورتی‌که این افراد هیچگونه تحصیلات آکادمیک در زمینه تاریخ ندارند و در نتیجه نتوانستند از تاریخ پرستاری، پرستاری کنند.

در سراسر جهان تحقیقات علمی پیشتازی در تاریخ پرستاری در حال شکل گیریست که محققان آن به صورت تنگاتنگ با رشته‌های نیز مرتبطند. در گذشته‌ای نچندان دور انستیتوهای پزشکی در اروپا بر روی تاریخ پرستاری تحقیقاتی آغاز نمودند که در آن‌ها محققان تاریخ‌شناسی با تحصیلات دانشگاهی مرتبط با مراقبتهای پزشکی شرکت نمودند تا یک تاریخ مدون و علمی و معتبر در زمینه پرستاری را تدوین کنند، تحقیقات تاریخی در زمینه پرستاری هم‌اکنون چه به صورت مبتدی و چه علمی جمع‌آوری شده باشند، بخشی از آموزش پرستاران در تمام رشته‌ها در کنار تاریخ پزشکی هستند.

پرستاری دوران باستان

شرق باستان

بین النحرین

قدیمی‌ترین نوشته‌ها در رابطه با پزشکی و فن درمان و مراقبت از شرق باستان هستند همچنین نوشته‌های خطی مربوط به 1750 قبل از میلاد و متعلق به بابلیان در زمان حمورابی وجود دارد که قوانین حقوقی و قضایی درباره مشاغل مربوط به پزشکی را در آن جامعه تعریف می‌کند. اگرچه که در تعریف و مفهوم باستانی بیماری، عامل بیماری خدایانی خشمگین هستند که ملت را به خاطر گناهانشان جزا می‌دهند اما این مسئله نیز مانع از تعهد و احساس مسئولیت افراد جامعه و خانواده در قبال بیماران در رسیدگی و مراقبت از بیماران نشد. با اینکه مفهوم مراقبت‌های پزشکی در دنیای باستان متفاوت از امروز بود ولی می‌توان چندین نمونه را یافت که با روح این حرفه و طبیعت آن و قوانین مدرن پرستاری سازگارند. ماماها و کمکهای آن‌ها در هنگام زایمان و همچنین دایه، که می‌توانست به نوزادان شیر دهد و همچنین از مادری که کاملاً ضعیف شده مراقبت نمایند، در تاریخ باستان مشهورند و در ضمن ایشان تحت قوانین مکتوبی دارای حقوق پولی قضایی مشخصی در چارچوب شغل خود بودند آنچنانکه در نسخ خطی حمورابی مکتوب شده‌است.

مصر باستان

در مصر باستان دانش، ابزارهای درمانی، داروها و نیایشهای بسیار زیاد ی در زمینه پزشکی وجود داشت که در دسترس پزشکان بود. یکی از جامع‌ترین مدارک و شواهد هنر درمان در مصر باستان در پاپیروس اِبِرس موجود است که به تاریخ 1550 قبل از میلاد بازمی‌گردد. پزشکان در زمینه‌های مختلف ی متخصص بودند و می‌توانستند در معابدی که توسط ایمهوتپ متبرک شده بودند، برای یافتن درمان جستجو کنند. در این تأسیسات درمانی زنان خدمتگزار معابد از جایگاه بالایی برخوردار بودند. آن‌ها دست در دست و پا به پای پزشکان کار می‌کردند و از بیماران مراقبتهای پزشکی و پرستاری به عمل می‌آوردند. غالباً برای پرستاری در محیط‌های مسکونی از زنان یا برده‌ها استفاده می‌شد که آن‌ها غالباً ضروریات علمی را از درون خانواده آموخته بودند یا به صورت غریزی انجام می‌دادند.

هند

در هندوستان در 300 قبل از میلاد اولین مقررات برای بهداشت، تهویه و راحتی بیماران در بیمارستان‌ها به به اجرا درآمد و مکتوب نگهداری شد. مراقبت از بیماران را مردانی که در این زمینه آموزش دیده بودند بر عهده داشتند. در سال 250 قبل از میلاد اولین مدرسه پرستاری در هندوستان آغاز به کار کرد که در آن دانش آموزان اصول، مقررات و مهارتهای پرستاری را از قبیل: آشپزی، مراقبت‌های بدنی و ماساژ را می‌آموختند، یک متن که مدت‌ها بعد و در حدود 550 میلادی نگارش شده، توانایی‌ها و مهارت‌هایی که یک پرستار می‌بایست دارا باشد را این‌گونه توصیف می‌کند:

... او می‌تواند بیمار را به سمت خود جلب کند، در برابر پزشک وفادار است، در بدن، روح و حرف زدن خالص است، باهوش و کارآمد کار می‌کند…

غرب باستان

روم

در هنگامی که علم پزشکی پیشرفته روم غالباً توسط پزشکان یونانی تأثیر قرار گرفته بود و انجام می‌شد، پرستاری در روم در لابلای خون و جنگ و شمشیر در لژیونهای نظامی روم توسعه و رشد پیدا کرد. سربازان تحت آموزش‌های مقدماتی کمک‌های اولیه قرار می‌گرفتند در همین هنگام نیز حمل بیماران و مجروحان به بیمارستان‌های نظامی نیز صورت می‌گرفت که در آنجا و بیمارستان‌های نظامی از زنان آموزش دیده در زمینه? مقررات پرستاری و پزشکی استفاده می‌شد. مراقبت از بیماران یا مجروحان در بیمارستان‌های رومی Valetudinarium انجام می‌شد که آن‌ها نیز مانند آسایشگاه‌های درمانی رومی Sanatorium معمولاً در مکانهای آرام و در کنار چشمه‌های آب گرم بودند. گروه دیگری از جامعه که در این بیمارستان‌ها Valetudinarium" تحت مراقبت و درمان قرار می‌گرفتند بردگان بودند که در آنجا نیروی از دست رفته برده‌های بیمار یا مجروح آن‌ها بازیابی می‌شد و بهبود می‌یافتند و ورود به این درمانگاه‌ها فقط به شرطی امکانپذیر بود که فرد یک بیماری درمان‌پذیر داشته باشد.

در بخش رومیان از انجیل از فیبه به عنوان نخستین پرستار شناخته شده یاد شده‌است. در خلال سال‌های نخستین فعالیت کلیسا، سن پل خادمه کلیسا فیبه را به عنوان نخستین پرستار به روم فرستاد. او در آنجا هم از مردان و هم از زنان مراقبت می‌کرد. در سده شانزدهم، رفرمیست‌های پروتستان دیرها و مدرسه‌های مذهبی دخترانه را تعطیل کردند؛ ولی به چندتایی از آن‌ها در شهرها اجازه دادند که به فعالیت خود به عنوان آسایشگاه بیماران درمان ناپذیر ادامه دهند. به راهبه‌هایی که به عنوان پرستار خدمت می‌کردند مقرری پراخت می‌شد یا به عنوان آن‌ها گفته می‌شد ازدواج کنند و در خانه بمانند؛ ولی در مناطق کاتولیک نقش پرستاری خواهران روحانی همچنان ادامه یافت.

یونان

در یونان باستان در کنار پزشکی سنتی دینی شرقی در پایان قرن پنجم قبل از میلاد مسیح، پزشکی عقلانی نیز پیشرفت نمود. برای این دوران از علم پزشکی، پزشک سرشناس یونانی بقراط، در یونان و جهان معنای خاصی دارد. در یونان دانش آموزان پزشکی هم وظیفه داشتند که به عنوان پرستار از بیماران مراقبت کنند. در یک مجموعه خطی یونانی در مبحث پزشکی که توسط بقراط نوشته شده، به وضوح مطالبی درباره? نقش پزشکان در امور مراقبتی بیان شده، بطور مثال یک سلسله مراتب برای دانش آموزان پزشکی وجود درد که این سلسله مراتب بر اساس سطح تحصیلی، آنان را به امور مراقبتی مشخص موظف می‌کند، پزشکان در حال تحصیل وظایفی از قبیل غذا دادن و خوراندن دارو به بیماران، پیشبرد درمان را دارند و چگونه بیماران را تحت نظر قرار می‌گیرند و دیگر مفاهیم اساسی پرستاری. اشخاص دیگری نیز بودند که به نام «ناظر بیماران» شناخته می‌شدند و نقش آن‌ها نتنها مواظبت از بیماران بود بلکه به نوعی دستیاران یا همکاران این پزشکان در بیمارستان‌ها بودند. در ضمن نقش این ناظران به عنوان خدمتکار نبوده زیرا حوزه کاری آن‌ها در سلسله مراتب بالاتر از پزشکان تازه فارغ‌التحصیل شده بود.

منبع: ویکی پدیا